دور دنیا با پویندگان راه سعادت

  داستان موفقیت شرکت پویندگان راه سعادت از زبان رضا یعقوب‌زاده مدیر عامل این مجموعه در رویداد چامه

• انگیزه و ایده پردازی، دو عامل مهم موفقیت

مهندس رضا یعقوب زاده، فوق لیسانس الکترونیک است که همزمان با دوره ارشد کار تدریس را شروع کرده و پس از کار در یک شرکت دولتی و خصوصی، از سال 1379 شرکت پویندگان راه سعادت، شرکتی در حوزه تجهیزات پزشکی را تاسیس کرد. او با شناخت نیازهای کشور اقدام به تولید تجهیزات پزشکی پرداخت، کسب و کار نوپایی که راه انداخته بود خیلی زود رشد پیدا کرد و در حال حاضر یکی از صادر کنندگان موفق کشور است که موانع موجود خلل چندانی در کار او ایجاد نکرده و با ایده‌های خوب به موفقیت رسیده است.

           شرکت پویندگان راه سعادت: در سال 1377 با پشتیبانی پژوهشی موسسه تحقیقاتی جویندگان راه سعادت تاسیس گردید و در حوزه‌ی تجهیزات پزشکی فعالیت می‌کند. محصولاتی که این شرکت تولید می‌کند عبارتند از: مانیتورهای علائم حیاتی بیمار، سانترال مرکزی، سیستم الکترو کاردیوگراف، سیستم آریا تی‌سی ( با قابلیت ارسال علائم حیاتی روی بسترهای مخابراتی بی سیم در عملیات اورژانس)، تجهیزات پوششی با قابلیت ثبت علائم حیاتی بیماران و انتقال داده به مراکز درمانی از طریق گوشی های هوشمند سیستم، سیستم ونتیلاتور کمپرسوری قابل استفاده در بخش icu برای بزرگسالان و اطفال. تولیدات این شرکت می تواند پاسخگوی بخش‌های اورژانس، اتاق عمل جنرال، اتاق عمل قلب باز، ریکاوری، icu و ccu در بیمارستان‌ها و کلینیک‌های درمانی و همچنین جهت مراقبت در منزل باشد.

• حمایتی که واردات را به تولید تبدیل کرد

در ابتدا کار ما واردات دستگاه‌هایی از ژاپن و آمریکا و نصب و سرویس و ترینینگ آن‌ها بود، دستگاه‌هایی که بعدا خودمان آن‌ها را تولید کردیم. به دلیل موفقیت و انگیزه بالایی که داشتیم، ما را خیلی زود برای دوره‌های تکمیلی به ژاپن و آمریکا فرستادند. در دوره‌های آموزشی با بیان اینکه قصد تعمیر دستگاه‌ها را ایران در داریم مورد تمسخر قرار گرفتیم اما به مرور متوجه شدیم که برخی از قطعات را می‌توانیم بسازیم و جایگزین قطعات اصلی کنیم.

با توجه به قیمت بالای دستگاه و وضعیت ارزی ایران که از حالا هم بدتر بود ما امکان خرید دستگاه ژاپنی را نداشتیم. طی مذاکراتی که با وزارت بهداشت انجام دادیم، گفتند با توجه به اینکه سیستم وزارت بهداشت دولتی است فعالیت در آنجا نتیجه نمی‌دهد و بهتر است که دستگاه توسط شرکتی خارج از وزارت خریداری شود و بعد آن را پیش خرید کنند. در آن زمان حمایت به درستی انجام شد و اگر همین حمایت در مورد پروژه‌های دیگر هم بود، وضعیت تجهیزات پزشکی و دیگر صنایع خیلی بهتر از حالا بود.

• اولین قدم در راه تولید

در واقع اولین محصولی که ما تولید کردیم همین دستگاهی بود که وزارت بهداشت و چند شرکت دیگر از ما خریداری کردند که با توجه به سابقه فنی ما و برنده شدن پروپوزالمان قیمت خیلی کمتر از نسخه خارجی تعیین شد، معادل 150 میلیون که البته 75 میلیون به ما پرداخت شد. محصولی که در سال 77 آن را طراحی کردیم، در سال 81 صادراتش شروع شد و حتی در سال 88 صادرات آن به اروپا هم آغاز می‌شد که دیگر آن را نساختیم و از مدار خارجش کردیم.

• تلاشی مستمر در راستای تحقق آرزوی صادرات

هر مهندسی دوست دارد چیزی بسازد و این طبیعت مهندس‌هاست. اگر بخواهید در یک محصول موفق باشید باید نگاه صادراتی داشته باشید، متاسفانه خیلی از شرکت‌ها تفکرشان اینطور نیست؛ اما ما از همان اول هدفمان ساختن دستگاه و صادر کردن آن بود. از سال 81 صادرات منطقه را شروع کردیم و دو تا سه سال بعد، اولین شرکتی بودیم که به دنبال صادرات به اروپا رفتیم و یکی از سخت‌ترین مراحلی که گذراندیم کسب استاندارد اروپا بود که مثل حالا موؤسساتی که بتوانند ما را راهنمایی کنند وجود نداشت و همه چیز را باید خودمان جلو می‌بردیم.

در سال 81 صادرات منطقه و در سال 85 صادرات اروپا آغاز شد که با رشد صادرات اروپا، حالا 50 درصد صادراتمان متعلق به اروپاست. به 50 تا 60 کشور به طور مستقیم با برند خودمان محصول را صادر می‌کنیم  و 40 تا 50 تا دیگر را با برندهای دیگری که داریم، چون در حال حاضر با 6 برند کار می‌کنیم.

• موانع موجود در راه صادرات

در ایران هم مانند کشورهای دیگر، برای ساخت و تولید یک محصول مشکلاتی وجود دارد که یکی از آن‌ها تحریم‌هاست. در بهترین کشورهای دنیا هم برای ساخت یک محصول باید با غول‌های تکنولوژی رقابت کرد و دولت‌ها نهایتا فقط به این افراد وام می‌دهند یا مالیات کمتری می‌گیرند و هیچکس چیزی را برای ما طراحی نمی‌کند و اصل موضوع همین ایده است؛ اما در مورد تحریم‌ها که معمولا قضیه بانک و برند را نشانه می‌گیرند، اگر تمام این‌ها هم نبود با بررسی ریجستری (Registry) همه شرکت‌های دنیا می‌بینیم که وقتی رشد پیدا کرده و بزرگ می‌شوند به دلیل مزایای مناطق مختلف در کشور خودشان نمی‌مانند.

 اگر تحریم هم نبود ما همین کار را می‌کردیم؛ حالا تحریم‌ها برای ما یک فرصت شد و با فشاری که ایجاد کرد باعث شد زودتر از لاک خود بیرون بیاییم و حساب‌ها را به خارج از کشور ببریم. اگر با یک حساب کار نکنیم، دیگر آن حساب مشکل تحریم ندارد و با وجود اینکه برای خود محصول پاسپورت خارجی و پروانه گرفته شود باز هم دچار مشکلاتی است، برای همین ناچاریم در کشورهای دیگر اقامت بگیریم. مثل یک کوه یخ می‌ماند که سرش خارج از ایران است اما کار اصلی در ایران انجام می‌شود.

• کرونا تهدید یا فرصت؟

من اعتقاد دارم که فارق از هر دینی، خدا طبیعت را طوری خلق کرده که اگر خوبی یا بدی کنی همان به سمتت برمی‌گردد که البته استثنا هم وجود دارد اما به طور کلی اگر حق را زیر پا نگذاریم مثل خیلی چیزهایی که در بیزینس‌ها از آن رد می‌شوند، جاهایی خدا کمکی می‌کند که تصورش را هم نمی‌کنیم، کرونا مصداق بارز همین قضیه است. در جریان شرکت مالزی که خیلی اتفاقی شکل گرفت، اما یکی از ستون‌های شرکت شد، در ابتدا سال 77 با مانیتور کار خود را شروع کردیم اما دستگاه ونتیلاتور هم الکترونیک است، هم کنترل، هم مکانیک و هم رباتیک؛ یعنی چهار علم را باید با هم میکس کرد. سال 90 مانند هر شرکتی که رشد می‌کند، تصمیم گرفتیم افراد جدیدی داشته باشیم و محصول تازه‌ای تولید کنیم و مگر کسی می‌توانست پیش بینی کند که سال 98 چه اتفاقی می‌افتد! 

• ونتیلاتور نیازی مهم در بحران کرونا

7-6 سال بود که روی ونتیلاتور سرمایه گذاری و تحقیقات را شروع کرده بودیم، پروژه‌های قبلی ما در خط تولید بود و هنوز هم همه‌شان انویشن دارند و همیشه از ترویج سود آن در این پروژه سرمایه گذاری کردیم. یک تیم 30 نفره 6 سال بر روی  نرم افزار، الگوریتم، سخت افزار، پنوتیک و کنترلش تحقیق کردند که سال 96 نتیجه داد و استاندارد اروپا و سال 97 استاندارد ایران را گرفتیم.

در شرکت ما اصل بر این است که ابتدا استاندارد اروپا و بعد استاندارد ایران را بگیریم که حرف و حدیثی در آن نباشد. ونتیلاتور ساختاری مانند هواپیما دارد و باید قبل از روشن شدن تست‌های زیادی روی آن انجام شود و با توجه به حساسیت این دستگاه به دلیل وابستگی تنفس بیمار و مرگ و زندگی‌اش به این دستگاه باید استاندارد بوده و خوب عمل کند. بعد از اخذ تاییدیه‌ها و قبل از تولید آن به مدت یکسال به طور آزمایشی در بیمارستان‌ها نصب شد.

در حال حاضر بیمارستانی نیست که دستگاه ما در آن نباشد، 60-50 عدد از دستگاه را قبل از کرونا تولید کردیم و قرار بود امسال هم 300 نسخه دیگر هم تولید کنیم. نیاز ایران به ونتیلاتور 3000 دستگاه است و قصد داشتیم به آهستگی جلو برویم که با برخورد به بحران کرونا وزارت بهداشت درخواست 4000 ونتیلاتور کرد. تولید این کار واقعا سخت است، بهترین ونتیلاتور پروداکشن دنیا نهایتا ظرفیتش دو برابر شد و نکته مهم این بود که علاوه بر تعداد بالایی که از ما درخواست کرده بودند باید دستگاهی می‌ساختیم که قابل استفاده برای بیماران کرونایی باشد. ونتیلاتور نمی‌تواند مریض را نجات دهد، فقط مانند دارو یک روند را طی می‌کند.

• تجهیزات پزشکی یک موضوع استراتژیک 

کووید 19 ثابت کرد که تجهیزات پزشکی یک موضوع استراتژیک است و دولت‌ها باید به فکر ذخیره تجهیزات پزشکی در کنار موارد دیگر باشند. با شروع بحران کرونا اولویت کشورها خودشان بودند و صادرات برای تجهیزات پزشکی بسته شد. سن مردم به طور خودکار در حال افزایش است و به تبع امید زندگی هم نرخ بالاتری پیدا کرده، هر چه افراد مسن‌تر می‌شوند، نیاز به صرف هزینه برای سلامتی‌شان هم بیشتر می‌شود، پس دورنمای این بازار رو به گسترش است. کووید 19 شتاب را برای تولید بعضی محصولات بیشتر کرد و البته بعضی محصولات هم کاری نکردند.

کمی قضیه را باز می‌کنم: اول اینکه تجهیزات پزشکی رو به گسترش است و دوم اینکه ایران پتانسیل این کار را دارد. در ایران پتانسیل تجهیزات پزشکی خیلی بالاست، چون جوانان مستعدی دارد، آدم‌های قشر متوسط ما در دانشگاه‌های خارج از کشور درس می‌خوانند و آن جا موقعیت خوبی دارند، پس در ایران مهندس‌های خوبی داریم، برای ساخت تجهیزات پزشکی هم اصل موضوع؛ مغز است نه گاز و نفت و پتروشیمی و تا به حال تحریمی به تجهیزات پزشکی و دارو وارد نشده. درست است که بانک‌ها ما را اذیت کرده‌اند اما اصل صادرات تجهیزات پزشکی و قطعات آن از ایران و به ایران را نمی‌توانند ممنوع کنند چون جنایتی است که سازمان ملل به آن اجازه نخواهد داد، پس ارزش سرمایه گذاری را دارد.