گفتگو با دکتر پیمان مولوی در کافه نشونی
دکتر پیمان مولوی، فارغ التحصیل حسابداری یا اقتصاد مالی از دانشگاه اسکس انگلستان (University of Essex) است. وی در حوزه مشاوره سرمایه‌گذاری و تامین مالی بین‌المللی، فعالیت دارد.
نقش موثر اقتصاد در اکوسیستم استارتاپی
اکوسیستم استارتاپی و به‌طور کلی کسب و کار را نمی‌توان از اقتصاد جدا دانست. اقتصاد ایران بر اساس داده‌های بین‌المللی جزو بسته‌ترین اقتصادها در دنیا است. اقتصاد ایران، اقتصادی دولتی با رتبه دخالت دستوری ۱۶۴ می‌باشد. هر لحظه امکان دخالت و تصمیم‌گیری دولت در یک حوزه خاص وجود دارد. بخش خصوصی در ایران طراوت و وسعت کشورهای توسعه یافته نظیر آمریکا، انگلیس، آلمان، سوئیس، مالزی و ژاپن را ندارد. اکوسیستم استارتاپی نیز در همین فضای اقتصاد دولتی در حال رشد است؛ بنابراین ناخودآگاه درگیر تصمیماتی در حوزه سیاست‌گذاری، مقررات، قوانین و حتی دستورالعمل‌های یک شبه خواهد بود.
به‌عنوان مثال جایی مثل بانک تسویه بین‌المللی (bank for international settlement) را درنظر بگیرید؛ یک بانک مرکزی است و کار سیاست‌گذاری و دستورات کلان انجام می‌دهد. این بانک با اینکه یک سیستم قدیمی مالی است و با سیستم‌های مالی جدید تضادهای کلان دارد؛ هیچ وقت به اقدامات قهری متوسل نمی‌شود زیرا نتیجه‌ای نخواهد داشت.
اقتصاد دستوری، مانع رشد استارتاپ‌ها در ایران
اقتصاد دستوری موجب تضاد و تعارض می‌شود و اقتصاد بخش خصوصی در آن نقش اندکی دارد. بهترین اکوسیستم برای رشد استارتاپ‌ها سیلیکون ولی است؛ اما ما نمی‌توانیم سیلیکون ولی بسازیم. سیلیکون ولی ناشی از یک رویکرد دولتی نیست؛ بلکه ناشی از یک رویکرد بالنده در کلیت اقتصاد است. البته که استارتاپ‌ها نیازمند حمایت هستند ولی راه‌های مختلفی برای این حمایت وجود دارد؛ می‌توان ریسک‌های کسب‌وکار را در اقتصاد ایران کم کرد. متاسفانه ایران بیشترین رتبه ریسک اقتصادی را دارد و همین موضوع منجر به اتلاف منابع و عدم رشد کسب و کارها خواهد شد. تا زمانی که اقتصاد در ایران دولتی است و قوانین و مقررات یک‌طرفه وجود دارد، ریسک کسب و کار پایین نخواهد آمد.
اگر تمام قوانین در راستای افزایش رفاه و رشد اقتصادی باشد، بسیار عالی است؛ ولی اکثر قوانین ایران برخلاف رفاه اقتصادی است. بنابراین کم کردن قوانین و حذف مجوزها از راه‌هایی است که به کاهش ریسک اقتصادی کسب و کارها کمک می‌کند. هرچقدر اقتصاد به سمت بخش خصوصی حرکت کند، شرایط مطلوب‌تر خواهد بود.
نکاتی برای ورود به فضای کسب و کار
وقتی افراد بدون شناخت وارد فضای کسب‌وکار می‌شوند، مرتکب اولین اشتباه خود در این حوزه شده اند. چنین افرادی در آینده نقش قربانی را بازی کرده و دچار مشکل خواهند شد. افراد باید از همان ابتدا، آگاهانه وارد فضای کسب‌وکار شوند. باید درکنار جسارت، رویکرد مدیریت ریسک هم داشته باشند. ریسک‌ها را شناسایی، ارزیابی و کنترل کرده و از مشاور کمک بگیرند تا به موفقیت دست پیدا کنند. افرادی که در مراحل اولیه راه‌اندازی استارتاپ از افراد خبره راهنمایی گرفته و با سرمایه‌گذاران حرفه‌ای در ارتباط باشند، به موفقیت می‌رسند؛ ولی افرادی که تعصب و خودمحوری دارند و از کسی کمک نمی‌گیرند، نتیجه ای جز شکست ندارند.
علاوه بر این، مسئله جذب سرمایه را باید جدی گرفت. سرمایه، سوخت مهمی برای رشد کسب‌وکار است. با مهارت‌هایی مثل تعامل و مذاکره می‌توان در این زمینه، موفق عمل کرد. باید ارزش‌گذاری درستی در تعامل با سرمایه‌گذار داشت. حتی ویژگی‌های شخصیتی خود سرمایه‌گذار و ارتباطش با شما، حائز اهمیت است. هیچ یک از کارآفرینان بزرگ دنیا بدون سرمایه، موفق به عملی کردن ایده خود نخواهند شد.
هزینه، شرط ورود به بازار بین‌الملل
استارتاپ‌ها برای ورود به بازار بین‌الملل نیازمند طرح توجیهی و برنامه‌ریزی دقیق و مدون هستند. نمی‌توان شانسی و با پرس‌وجوهای سطحی به نتیجه موفقیت آمیزی دست پیدا کرد. در مرحله اول باید مطالعات فرصت سنجی (Opportunity Study) برای نحوه ورود به بازار انجام و شرایط سنجیده شود؛ سپس مطالعات پیش امکان سنجی (Pre_Feasibility Study) صورت بگیرد و در نهایت مطالعات امکان سنجی(Feasibility study) به صورت جامع انجام شود.
به طور کلی باید بیزینس پلن درستی برای مسیر حرکت خود چید. تمام این مطالعات هزینه‌بر است و استارتاپ‌ها حاضر نیستند این‌هزینه را بپردازند. تفاوتی بین استارتاپ و صادرکننده زعفران در این حوزه وجود ندارد. همه در تلاشند که کار ارزان تمام شود، بنابراین از تحقیق و مطالعه صرف‌نظر می‌کنند؛ به همین دلیل، در حوزه بین‌الملل شکست خواهند خورد.
شناخت بازار بین‌الملل
برای شناخت بازارهایی مثل بازار عراق که اطلاعات کمی از آن‌ها وجود دارد، باید حمایت‌هایی از جانب دولت صورت بگیرد. به‌جای وام دادن به استارتاپ‌ها و وابسته کردن آن‌ها، از گروه‌های بین‌المللی که در کار تحقیقات خبره هستند استفاده کنند. برای شناخت بازار، بودجه تعیین کرده و شرایط بازارهای مختلف را بصورت گسترده مورد بررسی قرار دهند. این داده‌های ارزشمند و با جزئیات مهم را در اختیار کسب‌وکارها قرار بدهند. برای مطالعات بازار (market reserch) ما نیازمند افراد خبره هستیم تا تحقیقات به شیوه‌ای درست و اصولی صورت بگیرد و نتیجه بخش و موثر باشد.
