محمدرضا ریاحی متولد 1375 ، دارای کارشناسی الکترونیک از دانشگاه آزاد اصفهان و بنیان‌گذار تیم چمدون است. قبل از راه‌اندازی چمدون در تیم طراحان بدون مرز فعالیت داشته است. طراحان بدون مرز یک تیم بود که در حوزه سخت‌افزار و نرم‌افزار پروژه می‌گرفتند و به صورت فریلنسری کار می‌کردند. محمدرضا ریاحی در این مصاحبه از نحوه شکل‌گیری چمدون و چالش‌هایی که در مسیر این مجموعه وجود داشته می‌گوید.
درباره چمدون
ایده چمدون از کجا شکل گرفت؟
جرقه اولیه ایده چمدون سال 95 در خوابگاه صنعتی شریف به ذهن ما رسید. اتفاقی که افتاده این بود که اتوبوس‌های مانیتوردار تازه راه‌اندازی شده بودند و اکثر افراد مخصوصا در قشر دانشجو تمایل داشتند که با اتوبوس‌های مانیتوردار سفر کنند. این موضوع موجب شکل‌گیری نوعی رقابت بین اتوبوس‌های مانیتوردار و اتوبوس‌هایی که مانیتور نداشتند شده بود که در این رقابت اتوبوس‌هایی که مانیتور نداشتند عملکرد ضعیف‌تری داشتند.
ما به دنبال این موضوع رفتیم که سر از کار این مانیتورها و قیمت آن‌ها درآوریم. می‌خواستیم بدانیم هزینه این مانیتورها به چه صورت است و چرا تمام اتوبوس‌ها نمی‌توانند این مانیتورها را نصب کنند. ایده اولیه چمدون در این نقطه شکل گرفت. این ایده به ذهن ما رسید که یک هارد درست کرده و داخل اتوبوس‌ها قرار دهیم تا همه بتوانند در طول مسیر از آن استفاده کنند.
ایده اولیه شکل گرفت اما 2-3 سالی رها شد، تا اینکه در بحبوحه‌های نوسانات ارز مجددا به سمت چمدون برگشتیم. حس می‌کردیم این نیاز در بازار حس می‌شود، شاید در آن سال‌ها کمتر اما حدود یک سال و نیم پیش بیشتر این نیاز حس شد. به همین علت ما مجددا به سمت این ایده حرکت کردیم.
چمدون چه کاری انجام می‌دهد؟
چمدون یک رساننده خدمت در حوزه رسانه – سرگرمی است. در واقع کاری که ما انجام می‌دهیم این است که اوقات فراغتی که هر فرد در سفر، در طول رسیدن از نقطه A به نقطه B دارد را جذاب‌تر کنیم. سعی می‌کنیم کمک کنیم تا حوصله فرد سر نرود، سرگرمی مورد نظر خود را پیدا کرده و از آن استفاده کند.
مانیتورهای پشت صندلی بسیار گران‌قیمت هستند و بعضی از آن‌ها از لحاظ محتوایی بسیار محدود هستند. چمدون یک باکس دارد که داخل اتوبوس، هواپیما یا قطار قرار می‌گیرد و دیگر احتیاجی به مانیتورهای پشت صندلی نیست. کاربرها می‌توانند با استفاده از تلفن همراه خود به شبکه وای فای باکس چمدون متصل شوند و از آن استفاده کنند. برای مثال فیلم ببینند، بازی کنند، به چت و گفتگو بپردازند و یا موزیک و پادکست گوش دهند.
برای استفاده از چمدون به اینترنت نیاز داریم؟
کاربر ما برای استفاده از خدمات چمدون در محیط قطار، هواپیما و اتوبوس نیاز به اینترنت ندارد. آن‌ها به یک شبکه محلی متصل می‌شوند درست مانند آنکه به اینترنت متصل شده‌اند. اما باکسس‌های کودک چمدون هر زمان که به اینترنت دسترسی داشته باشند، به طور خودکار بروزرسانی می‌شوند به صورتی که کاربر متوجه نشود که به اینترنت متصل نیست و تمام محتوا در اختیارش باشد.
تیم چمدون
تیم چمدون از چند نفر تشکیل شده‌است؟ درباره تیم خود برایمان بگویید.
تیم چمدون در حال حاضر 7 نفره است. من، محمدمهدی جعفری و سروش عبداللهی هم‌بنیانگذاران تیم چمدون هستیم. محمد مهدی جعفری طراحی‌های UI و UX و در صورت نیاز طرح‌های گرافیکی خاص چمدون را انجام می‌دهد. سروش عبدالهی بیشتر کارهای مربوط به بک‌اند را انجام می‌دهد. رضا پازن مسئول تیم فرانت اند است. نورین جعفری کارهای مربوط به روابط عمومی را انجام می‌دهد. دکتر تسخیری استراتژیست چمدون بوده و جواد رحمانی هم کارهای سخت‌افزاری تیم چمدون را می‌دهد.
اولویت چمدون چیست؟
اولویت ما در تیم چمدون دوستی ما است. نوعی از دوستی که در مسیر کاریمان خللی ایجاد نکند و بتوانیم در کنار دوستی در مسیر درست حرکت کنیم. ما حول محور ایده چمدون هم کار می‌کنیم، هم دوست هستیم.
بین تیم و ایده چمدون کدام را انتخاب می‌کنید؟
نمی‌توان تیم را فدای هر ایده‌ای کرد. خداروشکر ما یک تیم قوی داریم که می‌توانیم ادعا کنیم تیم بسیار خوبی است، خیلی بهتر از ایده است. اگر روزی احساس کنیم که ایده نیاز به تغییر دارد یا آن چیزی که ما تصور می‌کردیم نیست، قطعا آن چیزی که حفظ می‌شود تیم است. چون تیم برای چمدون پارامتر ارزش‌مندتری است.
چمدون در راه‌اندازی و سپس ادامه مسیر خود با چه چالش‌هایی روبرو شده است؟
تیم چمدون، نسبت به الان تیم بزرگتری بود، بعضا مشکلات مالی و مشکلات شخصی دوستان باعث شد که آن‌ها نتوانند چالش‌ها را بپذیرند و از ما جدا شدند. قطعا چالش‌های مالی برای تمام تیم‌ها وجود دارد، اما ما چالش‌های دیگری را هم تجربه کردیم. ما در بازه اول شروع فعالیت خود ادبیات بازارمان را نمی‌فهمیدیم، ادبیات به شدت سنتی که جای کار بسیاری داشت. باید تلاش می‌کردیم تا بازار را متوجه این موضوع کنیم که مسیر چیست و ما درباره چه چیزی صحبت می‌کنیم. در حال حاضر هم نمی‌توانیم بگوییم که به این ادبیات مسلط شده‌ایم، اما یکی از بزرگترین چالش‌های ما همین ادبیات بازار بود.
چالش مالی هم کم و بیش داشتیم. می‌توان گفت زمانی کارهای چمدون روی روال افتاد که ما به سراغ ۱۰۰استارتاپ آمدیم. یک حد مالی را از ۱۰۰استارتاپ دریافت کردیم، به نحوی سعی کردیم خودمان را از این چالش رها کنیم.
مسئله نیروی انسانی قطعا یک چالش است، چرا که نیروی خوب بسیار کم پیدا می‌شود. ما کمتر با این چالش روبرو بودیم؛ چون بچه‌ها از قبل با یکدیگر کار می‌کردند. ما از سال 93 در یک تیم بودیم و با هم کار می‌کردیم، همین موضوع باعث شد که چالش نیروی انسانی را خیلی حس نکنیم و بیشتر چالش‌های چمدون در حوزه‌های بازار و مالی باشد.
همه سفرها با چمدون
درباره تیمی که قبل از چمدون داشتید برایمان بگویید
تیم طراحان بدون مرز شکل گرفت تا راه‌حل‌های فنی سخت‌افزاری و نرم‌افزاری را به‌وجود آورد و از آن کسب درآمد کند. ما در این مسیر رتبه قهرمانی و نایب قهرمانی جهان را کسب کردیم. ما یک عضو دیگر به نام توحید در تیم داریم. توحید، ربات انسان‌نمای ماست که تیم با آن به مسابقات مختلفی رفته است و توحید به‌نحوی نماد تیم ما شده‌است.
ما در ادوار مسابقات ربوکاپ جهانی، ربوکاپ آزاد ایران و حتی ربوکاپ آسیایی عناوین قهرمانی، نایب قهرمانی و عنوان سوم را به تعداد داریم. کار ما در آن‌جا این بود که با افراد خارجی صحبت می‌کردیم، در حوزه سخت‌افزار و نرم‌افزار پروژه می‌گرفتیم و در حالت فریلنسری کار کرده و به آن‌ها تحویل می‌دادیم. با کشورهایی مانند: آلمان، فرانسه، هلند، انگلستان و ترکیه کار می‌کردیم. اما از زمان شروع چمدون دیگر سراغ گرفتن پروژه نرفتیم. ترجیح دادیم زمان خود را روی چمدون بگذاریم تا بتوانیم چمدون را به نتیجه برسانیم.
وضعیت فعلی چمدون به چه صورت است؟ چشم‌انداز 10 ساله چمدون چیست؟
در حال حاضر با ایران ایر و کیش ایر در حال مذاکره برای استفاده بازار هوایی از سرویس چمدون هستیم. از سمت هواپیمایی کشوری هم درگیر مجوز پارت 21 هستیم، تا سریع‌تر بتوانیم وارد ناوگان هوایی کشور شویم. 10 سال زمان زیادی است؛ اگر بخواهیم 5 سال آینده را متصور شویم، بنظر ما کلیه ناوگان‌های ایران می‌توانند به سرویس چمدون متصل شوند. شاید بتوانیم به این موضوع هم فکر کنیم که ناوگان‌های درون شهری، حتی تاکسی‌های اینترنتی هم بتوانند از این سرویس چمدون استفاده کنند.
رقبای چمدون چه کسانی هستند؟
داخل ایران رقیب مستقیم نداریم. البته یک سال و نیم پیش یک سرویس به نام بین تو که مربوط به مبین وان بود وجود داشت اما به چالش‌هایی برخورد کرده و دیگر ادامه ندادند. اگر بخواهیم رقبا را از تمام جهات بررسی کنیم مواردی مانند خوابیدن مسافرها در اتوبوس هم می‌توانند رقیب ما باشند. اما کم و بیش می‌توان گفت که در کشور رقیب جدی نداریم.
جذب سرمایه و آشنایی با ۱۰۰استارتاپ
چه زمانی احساس کردین که به جذب سرمایه نیاز دارید؟
کار چمدون یک کار سخت‌افزاری بوده، زیرساخت سخت‌افزاری به تامین مالی زیادی نیاز دارد؛ چرا که ما صرفا یک نرم‌افزار تحویل جامعه نمی‌دهیم. یک وسیله کمکی تولید می‌کنیم که نرم‌افزارها بتوانند به آن متصل شوند. زمانی‌که ما از مرحله MVP اولیه خود گذشتیم اوضاع بسیار چالش‌برانگیز شد. دنبال این بودیم که محصول داشته باشیم و بگوییم نسخه اولیه محصول ما آماده است و باید وارد بازار شود. در این زمان بود که به این فکر افتادیم که نمی‌توانیم با سرمایه خودمان به جلو حرکت کنیم و باید جذب سرمایه کنیم تا بتوانیم زنده بمانیم.
چگونه با ۱۰۰استارتاپ آشنا شدید؟
ما در نمایشگاه inotex 2020 که به صورت آنلاین برگزار شد رتبه اول را کسب کردیم. در حاشیه این رویداد با آقای مسعودی، مدیر رشد و شتابدهی ۱۰۰استارتاپ یک جلسه داشتیم. ما به‌طور جدی پیگیر جذب سرمایه بودیم از طرف بچه‌های کارن کراد با افراد زیادی جلسه داشتیم که یکی از این افراد آقای مسعودی بود. آقای مسعودی ما را به رویداد سکوی پرتاب صعود تابستانه دعوت کرد و همین باعث شد که ما از ۱۰۰استارتاپ جذب سرمایه کردیم.
زندگی با چمدون
آیا فرد کتابخوانی هستید؟چند کتاب معرفی می‌کنید؟
بله، اولین کتابی که خودم از آن‌ها لذت بردم تئوری انتخاب است. شاید کمی خشک به‌نظر برسد اما کتاب خوبی است، خیلی ذهن را آماده می‌کند. کتاب کفش باز را خیلی وقت پیش خواندم. علت لذت بردنم از این کتاب این است که چالش‌هایی که شخصیت اصلی کتاب کفش باز با آن برخورد کرده بود، دقیقا در چمدون می‌بینم. با چرا شروع کنیم کتاب جذابی است.
در حوزه روانشناسی : هنر خوب زندگی کردن کتاب خوبی است، کتاب شعاری نیست.
در حوزه خلاقیت: خودباوری در خلاقیت نشر آریانا قلم کتاب خوبی است.
از دستاوردها و رتبه‌هایی که در طی این سال‌ها داشته‌اید برایمان بگویید
اگر بخواهم از طراحان بدون مرز صحبت کنم ما از سال 2015 تا 2018 درگیر مسابقات ربوکاپ بودیم. روبوکاپ یک فدراسیون جهانی است که فعالیت‌های رباتیک را با در حد آکادمیک کوچک می‌کند. هدف این است که خروجی ربات‌های سال 2050 بتوانند با بهترین تیم فوتبالیست‌های انسان مسابقه داده و برنده شوند. ما از سال 2015 تا 2018 در مسابقات ملی و مسابقات ربوکاپ آزاد ایران مقام‌های اول تا سوم زیادی داریم.
در مسابقات جهانی هم مقام‌های اول و دوم زیادی داریم که در سال‌های آخر به رتبه‌های سوم و چهارم رسیدیم. در مسابقات آسیایی هم به همین نحو مقام‌های اول و دوم زیادی داریم.
چمدون فعالیت خود را با inotex 2020 شروع کرد. ما به رویداد inotex pitch رفتیم، در Inotex battle اول شدیم و کمربند طلایی Inotex battle را گرفتیم. در inotex 2021 بهترین استارتاپ از دید رسانه‌ها شدیم. امسال هم درگیر یک برنامه تلویزیونی به نام اتاق صفر و یک شدیم. یک مسابقه در حوزه استارتاپ‌ها که در شبکه دو پخش می‌شود. در این مسابقه هم به فینال رسیدیم و منتظر نتیجه مسابقه هستیم.
