نرگس غلامی متولد ۱۳۶۹ دارای کارشناسی ارشد مدیریت بازرگانی گرایش بازاریابی، هم‌بنیان‌گذار استارت‌آپ تکداد و استاد دانشگاه در رشته‌های مدیریتی است.
در مصاحبه ۱۰۰استارتاپ با خانم غلامی، به بحث راجع به مسائل حقوقی استارت‌آپ‌ها، چالش‌های راه‌اندازی کسب‌وکار و داستان شکل‌گیری تکداد، پرداختیم؛ با ما همراه باشید.
اول تیم، بعد ایده
ایده‌ی تکداد چه‌طور شکل گرفت؟
ما اول تیم تکداد را تشکیل دادیم سپس به ایده‌ی آن رسیدیم. اواخر پاییز ۹۸، همکار سابق بنده، آقای شریفی منش به واسطه‌ی تخصص حقوقی که داشتند، پیشنهاد راه‌اندازی یک استارت‌آپ حقوقی را به من دادند. ۲ الی ۳ سال با اکوسیستم استارتاپی اصفهان در ارتباط بودیم؛ مصاحبه انجام دادیم، دغدغه‌های آن‌ها را شنیدیم و جزئیات کارشان را بررسی کردیم؛ بعد از این بررسی‌ها به این نتیجه رسیدیم که جای خالی حقوق در اکوسیستم بسیار احساس می‌شود.
اوایل زمستان ۹۸ ایده‌ی تکداد قطعی شد و تصمیم گرفتیم در این حوزه مشغول به کار شویم. بحران همه‌گیری کرونا باعث شد تا ۵ ماهی کار متوقف شود. در تیر ماه سال ۹۹ ایده‌ی خودمان را با صندوق پژوهش و نوآوری اصفهان در میان گذاشتیم که استقبال زیادی صورت گرفت و قرار شد به عنوان مشاور در کنار مدیر حقوقی صندوق قرار بگیریم و بعد هم ایده‌ی خودمان را پیاده‌سازی کنیم. به‌طور رسمی از تابستان ۹۹ شروع به کار کردن روی ایده کردیم. اعتماد و کمکی که صندوق به ما داشت باعث شد پرقدرت مسیر را ادامه دهیم.
تکداد چه‌کاری انجام می‌دهد؟
تکداد یک پلتفرم حقوقی برای همه‌ی کسب‌وکارها بخصوص کسب‌وکارهای حوزه‌ی فناوری اطلاعات است. اهداف اصلی تکداد داوری حقوقی و اتصال کسب‌وکارها به وکلای متخصص آن‌هاست. البته این اهداف نیازمند به پیش‌زمینه‌هایی است؛ از جمله داشتن بانک قراردادی قوی در حوزه‌های مختلف، ارائه مشاوره‌های حقوقی جامع، داشتن مشاوران متخصص و توانایی سیستم‌سازی حقوقی در کسب‌وکارها.
تیم تکداد چه‌طور شکل گرفت؟
تیم اصلی ما شامل ۴ نفر است؛ نیروی اصلی ما آقای علیرضا شریفی منش، متخصص حقوقی ما هستند. من و ایشان به مدت ۵ سال در حوزه‌های رسانه، روابط عمومی و محتوا با یک‌دیگر همکار بودیم. آقای مهرزاد ربیع، متخصص نرم‌افزار، سایت، شبکه‌های اجتماعی و سئو هستند که از سال ۹۸ قبل از تکداد با ما آشنا شدند. خانم مینا جلوانی، متخصص در زمینه کارآفرینی هستند. افراد دیگری از جمله خانم مائده بخشنده، از دانشجوهای من در دانشگاه بودند که برای مسائل سئو به ایشان آموزش‌های لازم را ارائه دادیم و کنار ما مشغول به کار شدند. باقی نیروها، در حوزه‌های مختلف حقوقی فعال هستند.
در مسیر راه‌اندازی کسب‌وکار با چه چالش‌هایی مواجه شدید؟
در ابتدا با چالش مالی و مکان برای کار مواجه بودیم. صندوق پژوهش و نوآوری اصفهان دفتری برای کار به ما داد که در ازای آن مبلغی دریافت نمی‌کرد. در رابطه با چالش مالی و نداشتن سرمایه، ۱۰۰استارتاپ خیلی به ما کمک کرد. بعد از حل شدن مشکل سرمایه و تزریق پول به تکداد، تازه با چالش منابع انسانی مواجه شدیم. مسئله این بود که محیط دوستانه داشته باشیم یا بروکراسی اداری را پیاده‌سازی کنیم. البته چون مدام با افراد سروکار داریم، چالش منابع انسانی هیچ‌وقت تمامی ندارد.
علت شکل‌گیری تکداد
راجع به اهمیت مسائل حقوقی در استارت‌آپ‌ها بفرمایید.
زمانی که می‌خواهیم ثبت شرکت انجام دهیم یا دفاتر مالیاتی پر کنیم، مسائل حقوقی ملموس‌تر می‌شود. یادگیری این مسائل به راحتی آموزش در موسسات حقوقی بیرون نیست. از همان ابتدای راه‌اندازی یک کسب‌وکار، در کنار فرآیند مالی، تولید، منابع انسانی و بازرگانی، توجه داشته باشیم یک فرآیند دیگر به عنوان فرآیند حقوقی نیز وجود دارد. اگر ابتدای کار به این مسائل توجه نشود، کارفرما وسط کار مجبور است با صرف هزینه و وقت بیشتر به این مسائل بپردازد. علت شکل‌گیری تکداد نیز احساس نیاز استارت‌آپ‌ها به این قبیل مسائل بود.
رقبای شما چه کسانی هستند؟ مزیت رقابتی تکداد نسبت به آن‌ها چیست؟
سایت‌های وینداد، لامینگو، دادسان و رکلا مواردی هستند که در حوزه‌های حقوقی مشغول به فعالیتند و هر‌کدام از یک جنبه رقیب تکداد محسوب می‌شوند. رقبای دیگر، افرادی هستند که به‌صورت فردی مشغول به کارند. ما سعی داریم ارتباط خوبی با آدم‌ها داشته باشیم، حس خوبی به آن‌ها القا کنیم و در مخاطبانمان اعتماد‌سازی انجام دهیم. یک مزیت رقابتی که اخیرا سعی داریم اضافه کنیم این است که تکداد را به کارگزاری حقوقی اکوسیستم استارت‌آپی ایران تبدیل کنیم. در بهمن سال ۱۴۰۰ نیز به عنوان کارگزار حقوقی رویداد مهرگان اصفهان ایفای نقش داشتیم که تجربه‌ی بسیار خوبی بود.
مدل درآمدی شما به چه صورت است؟
مدل درآمدی اصلی که برای ما خیلی جذاب است بحث داوری حقوقی است. در حال حاضر فروش قراردادهای تکی که از طریق سئو و سرچ گوگل اتفاق می‌افتد یکی از درآمدهای روزانه ماست. مشاوره‌های آنلاین و تلفنی که انجام می‌دهیم یک راه دیگر کسب درآمد ماست. مورد بعدی، قراردادهای تخصصی است که بخشی از آن از طریق سرچ گوگل و بخشی از طریق ارتباط ما با کسب‌وکارهای مختلف صورت می‌گیرد و در آخر نیز کارگزاری حقوقی و سیستم‌سازی حقوقی برای شرکت‌ها، بخشی از درآمد ما را شکل می‌دهد.
جذب سرمایه
چرا به فکر جذب سرمایه افتادید؟ و چه‌طور با ۱۰۰استارتاپ آشنا شدید؟
به این علت که از لحاظ شخصی قادر به تزریق سرمایه نبودیم، از همان ابتدا که ایده به ذهنمان رسید، به فکر جذب سرمایه افتادیم. در کار قبلی که با سرمایه‌ی صفر شروع کردیم و جذب سرمایه‌ای هم نداشتیم، با مشکلات زیادی از جمله از دست دادن نیروی انسانی خوب، مواجه شدیم؛ در نتیجه برای تکداد تصمیم گرفتیم از ابتدا یک سرمایه‌گذار در کنار خودمان داشته باشیم تا به عنوان یک متخصص ما را حمایت کند. ما که با صندوق پژوهش و نوآوری اصفهان در ارتباط بودیم، قصد جذب سرمایه از خودشان را داشتیم که به پیشنهاد خود صندوق به دلیل اعتبار و تسهیلات بیشتر سراغ ۱۰۰استارتاپ آمدیم.
به نظر شما در ارائه به سرمایه‌گذار چه چیزی اهمیت بیشتری دارد؟
تجربه‌ای که من داشتم، میزان تسلط فرد روی ارائه، بیان و کنترل استرس خود بسیار تاثیر‌گذار است. سرمایه‌گذار را به این نتیجه برسانید که اگر شما روی ایده‌ی من سرمایه‌گذاری کنید یا نه، من روی اجرای این ایده پافشاری خواهم کرد. آن‌ها روی ایده‌ای سرمایه‌گذاری می‌کنند که بدانند آن تیم برای کار کردن بسیار مصمم است.
نقد یا پیشنهادی به ۱۰۰استارتاپ دارید؟
اگر یک شبکه‌ی ارتباطی در ۱۰۰استارتاپ شکل بگیرد تا تیم‌ها بتوانند با یک‌دیگر در ارتباط باشند قطعا تاثیر مثبتی خواهد داشت.
وضعیت فعلی تکداد چطور است؟ و چشم‌انداز ۱۰ ساله‌ی شما برای آن چیست؟
در حال حاضر مشغول به کشف بازارهای جدید هستیم. در خیلی از این بازارها باید نیازسازی به مسائل حقوقی انجام شود. فعلا روی خدمات فعلی و به ثبات رساندن آن‌ها تمرکز داریم. چشم‌انداز ما برای تکداد این است که بتواند یکی از بهترین موسسات حقوقی اکوسیستم استارتاپی و کارآفرینی ایران باشد.
به‌نظر شما ایده مهم‌تر است یا تیم؟
هر کدام در یک بازه‌ی زمانی اهمیت بیشتری دارد. در ابتدا ایده اهمیت دارد؛ باید بررسی شود که آیا ایده قابلیت پیاده‌سازی دارد؟ مشتری لازم برای محصول وجود دارد. از یک جایی به بعد حتی اگر بهترین ایده هم داشته باشید ولی تیم مناسبی برای پیاده‌سازی آن نباشد، ایده نابود می‌شود. ایده یک فرصت است؛ این‌که چه‌طور از این ایده استفاده کنید به شما بستگی دارد.
کار یا تحصیل؟
تاثیر دانشگاه در موفقیت شغلی شما به چه میزان بوده است؟
دانشگاه و رشته‌ای که انتخاب کرده بودم، تاثیر بسیار زیادی در موفقیت و شرایط فعلی من داشت. در طول تحصیل و حتی اوایل کار که کارمند بودم، به این فکر می‌کردم که کدام یک از دروسی که خواندم برای من قابل استفاده است. ولی زمانی که از فضای کارمندی جدا شدم و تصمیم به راه‌اندازی کسب و کار خودم گرفتم، در همان ۶ هفته‌ی اول تمام دروسی که طی ۶ سال دانشگاه خوانده بودم، مثل برق و باد از جلوی چشمانم گذشت. اگر این رشته را نخوانده بودم، الان یا اصلا کار نمی‌کردم یا یک کارمند ساده بودم.
تعریف شما از فرهنگ سازمانی چیست؟
فرهنگ آن حس خوبی است که حتی وقتی کنار یک‌دیگر نیستیم هم وجود داشته باشد. این حس خوب از کار کردن با ذوق و اشتیاق نشئت می‌گیرد و این ذوق و اشتیاق به دلیل آرامشی است که کنار هم‌تیمی‌های خود دارید. با توجه به تعریف علمی فرهنگ سازمانی، اگر ارزش‌های فردی من با ارزش‌های فردی تک تک آدم‌هایی که کنار من هستند یکی باشد، کنار آن‌ها آرامش خواهم داشت. اگر ما داخل تیم حس خوبی نداشته باشیم نمی‌توانیم به مشتری حس خوبی بدهیم و در نتیجه اصلا نمی‌توانیم کار کنیم.
در راه‌اندازی یک استارت‌آپ چه مسئله‌ای اهمیت بیشتری دارد؟
اراده‌ی کسی که می‌خواهد یک کسب‌وکار راه‌اندازی کند، استقامتی که برای رسیدن به هدف دارد، میزان خودمدیریتی، مرزهای فردی و تصمیماتی که می‌گیرد از هر‌چیزی مهم‌تر است. حتی اگر بهترین تجهیزات و بیشترین سرمایه تزریق شود ولی خودمدیریتی وجود نداشته باشد، قاعدتا کار خیلی پیش نخواهد رفت.
در یک کلمه ۱۰۰استارتاپ را توصیف کنید.
امیددهنده
اگر یک میلیون دلار به شما بدهند، با آن چه کار می‌کنید؟
اگر منطقی نگاه کنم، به کار تزریقش می‌کنم تا بتوانیم به رشد سریع‌تری برسیم. اگر احساسی به موضوع نگاه کنم، مبلغی را برای سفر دور دنیا می‌گذارم و بقیه را به کار تزریق می‌کنم؛ ولی قطعا مبلغی را برای سرمایه‌گذاری در ۱۰۰استارتاپ استفاده خواهم کرد.
در ازای چه چیزی کسب‌وکاری که ساختید را رها می‌کنید؟
هم من و هم بقیه تیم بارها در این موقعیت قرار گرفتیم. به طور مثال در بهمن ۹۸ موقعیت شغلی با درآمد خیلی بهتر به من پیشنهاد شد که شدیدا باعث درگیری ذهنی من شده بود. ولی همه‌ی ما از تمام پیشنهادات جذاب گذشتیم. در نتیجه تکداد را با هیچ چیز دیگری عوض نخواهیم کرد.
اگر به عقب برگردید باز هم این شغل را انتخاب می‌کنید؟
بله، قطعا این مسیر را طی خواهم کرد.
کدام ویژگی تکداد را خیلی دوست دارید؟
تیم؛ این‌که همه‌ی ما در حال حاضر در تکداد خوشحالیم برای من بسیار جذاب است.
اگر مطمئن بودید شکست نمی‌خورید چه کاری انجام می‌دادید؟
حساب بانکی تکداد را خرج کارهایی مانند تبلیغات شهری می‌کردیم، حقوق‌ها را افزایش می‌دادیم و با خیال راحت سریع‌تر از بودجه برای پیشرفت تکداد استفاده می‌کردیم.
یک کتاب به ما معرفی کنید.
توسعه‌ی مهارت‌های مدیران، ترجمه‌ي دکتر الوانی انتشارات سمت
چه پیشنهادی برای کسانی که تازه می‌خواهند استارت‌آپ راه‌اندازی کنند، دارید؟
تیم را خیلی دقیق بچینید و تکلیف هرکس با خودش مشخص باشد. تحقیقات بازار خوبی داشته باشید، از شکست و چالش‌ها نترسید و در عین حال مغرور هم نباشید. مصمم بودن اعضای تیم و اراده و صبر آن‌ها اهمیت زیادی در موفقیت دارد.
