پیش‌بینی مالی یک گام اساسی هنگام ایجاد یک ایده تجاری است. پیش‌بینی مالی به شما این امکان را می‌دهد تا درآمدها و هزینه‌های کسب و کار خود را در یک دوره معین پیش‌بینی کنید. حتی اگر انجام این کار گاهی اوقات سخت باشد، برای هر کارآفرینی ضروری است. در واقع، شما می‌توانید با پیش‌بینی مالی اهداف خود را به صورت کمی تعریف کنید. اگر این اهداف به خوبی دنبال شوند، به شما این امکان را می‌دهد تا تجارت خود را در شرایط خوبی توسعه دهید.
اهمیت پیش‌بینی‌مالی
اجرای ایده کسب و کار بدون جذب سرمایه غیرممکن است. سرمایه‌گذاران و تمام کسانی که از کسب و کارهای نوپا حمایت می‌کنند، به دنبال چیزی هستند که اثبات کند ایده شما قابل اجرا و سودده است. شما باید بتوانید با دلایل منطقی و حساب‌شده این موضوع را ثابت کنید. این کار از طریق ارائه مدل کسب و کار انجام می‌شود. مهم‌ترین بخش مدل کسب و کار برای سرمایه‌گذاران پیش‌بینی‌مالی است. اگر در تدوین این قسمت خوب عمل کنید، بیشتر راه جلب اعتماد سرمایه‌گذار را انجام داده‌اید.
از طرفی شما تا زمانی که چیزی را اندازه‌گیری نکنید، نمی‌توانید چیزی را مدیریت کنید. پس لازم است پیش‌بینی مالی داشته باشید تا بتوانید کسب و کار خود را بهتر پیش ببرید. فرایند اندازه‌گیری باید بارها مورد بررسی قرار گرفته و به‌روز‌رسانی شود.
مقاله مرتبط: ایده چیست و یک ایده خوب چگونه شکل می‌گیرد؟
عناصر کلیدی پیش‌بینی مالی
فرمول کلی برای تمام کسب و کارها وجود ندارد اما پیش‌بینی مالی برای کسب و کارها شامل یک‌سری عناصر کلیدی است که باید آن‌ها را مورد بررسی قرار داد. این موارد عبارتند از:
۱. ترازنامه
ترازنامه، دارایی‌ها و بدهی یک شرکت و میزان سرمایه‌گذاری سهامداران را در لحظه‌ای خاص به نمایش می‌گذارد. در واقع ترازنامه یک صورت مالی است که نشان می‌دهد دارایی‌های استارتاپ به چه شکلی از طریق وام و سرمایه تامین شده‌است. در بخش ترازنامه، ارزش خالص شرکت در پایان دوره 6 ماهه یا یک ساله تخمین زده می‌شود. ارزش خالص عبارت است از حاصل جمع (تفریق) دارایی‌ها و بدهی‌های شرکت در یک زمان خاص. معمولا برای ترازنامه دوره یک‌ساله را در نظر می‌گیرند.
۲. صورت حساب سود و زیان
صورت سود و زیان شامل خلاصه‌ای از درآمدها و هزینه‌های یک استارتاپ است و چگونگی عملکرد مالی استارتاپ در طی یک دوره مالی مشخص را منعکس می‌کند. در واقع خروجی نهایی این صورت مالی، میزان سود یا زیان یا همان عملکرد مالی استارتاپ در طی دوره مالی است. با کسر سود و زیان از هم، سود خالص به‌دست می‌آید. در نتیجه می‌توان متوجه شد استارتاپ سودآور است یا خیر. یک استارتاپ زمانی که نقطه سر به سر خود را رد می‌کند به سوددهی می‌رسد. وقتی فروش به حدی برسد که درآمد با هزینه‌ها (هزینه‌های ثابت به‌علاوه هزینه‌های متغیر تا آن لحظه) برابر شود، به نقطه سر‌به‌سری رسیده‌ایم. یکی از نکاتی که سرمایه‌گذاران در زمان مطالعه پیش بینی مالی شما توجه ویژه‌ای به آن دارند همین صورت سود و زیان است. در واقع برای سرمایه‌داران مهم‌ترین چیز بازگشت سرمایه و سوددهی پروژه است.
۳. صورت جریان وجوه نقد
صورت جریان وجوه نقد به ما نشان می‌دهد که چه مقدار وجه نقد طی یک بازه زمانی در استارتاپ مصرف شده‌است. صورت جریان وجوه نقد اطلاعات مفیدی در ارتباط با فعالیت‌های استارتاپ در ایجاد وجه نقد ارائه می‌کند.
سه دسته اصلی فعالیت‌هایی که در جریان وجوه نقد منعکس می‌شود شامل فعالیت‌های عملیاتی، فعالیت‌های سرمایه‌گذاری و فعالیت‌های تامین مالی است. در قسمت فعالیت‌های عملیاتی در واقع آن درآمدی که شرکت به‌دست می‌آورد ورود نقدینگی و مالیات خروج نقدینگی است.
در قسمت تامین مالی وام یا قرضی که شرکت می‌گیرد ورود نقدینگی و بازپرداخت آن خروج نقدینگی می‌باشد. در نهایت اگر شرکت در جایی سرمایه‌گذاری کند خروج نقدینگی و سود حاصل از سرمایه‌گذاری ورود نقدینگی است.
سناریو سازی
تحلیل این عناصر کلیدی ابزاری است که کمک می‌کنند از جنبه‌ها و زاویه‌های مختلف به استارتاپ نگریست و فرضیات و احتمالات مختلف را برای آینده آن در نظر گرفت. بررسی سناریوهای مختلف در پیش‌بینی مالی اهمیت دارد. برای مثال سناریوهای مختلف میزان فروش تعریف کنید. اگر سطح فروش از سطح انتظارتان بالاتر بود درآمد و هزینه‌ها به چه شکل خواهند بود، برای پوشش این سطح از فروش به چه منابعی نیاز دارید. یا زمانی که میزان فروش از سطح انتظارتان پایین آمد درآمد و هزینه‌ها چگونه تغییر خواهند کرد.
سرمایه‌گذاران به چه نکاتی در پیش‌بینی مالی توجه می‌کنند؟
مهم‌ترین نکاتی که سرمایه گذاران در سند پیش‌بینی مالی به دنبال آن هستند، شامل موارد زیر است:
- معقول و معتبر بودن فرضیه‌های پیش‌بینی مالی
- جریان نقدینگی مناسب
- منطقی بودن جریان‌های درآمدی
- شفاف و منطقی بودن هزینه‌ها و تناسب آن‌ها با مقدار سرمایه مورد نیاز
بنابراین برای داشتن یک پیش‌بینی مالی مناسب موارد بالا را در پیش‌بینی مالی خود رعایت کنید تا با احتمال بیشتری بتوانید نظر سرمایه گذاران را جذب کنید.
سخن پایانی
داشتن طرح و برنامه دقیق بر اساس پیشبینیهای ریاضی، از هدر رفتن منابع مالی جلوگیری خواهد کرد. برای تدوین یک پیش‌بینی مالی مناسب برای کسب و کار باید واقع‌گرا و دقیق بود. جمع‌آوری اطلاعات کافی از کسب و کارهای مشابه، محاسبات شفاف و دقیق و صداقت کامل از پیش‌نیازهای تنظیم یک مدل کسب و کار خوب و کاربردی هستند.
پیش‌بینی مالی شرکت‌هایی با سابقه بالا به خودی خود کار سختی است، این پیش‌بینی برای استارتاپ‌هایی که سابقه‌ای کمی دارند به مراتب سخت‌تر خواهد بود. پیش‌بینی مالی در بازار ایران که ثبات و امنیت اقتصادی پایین‌تری نسبت به میانگین جهانی دارد، سخت‌تر خواهد بود. بنابراین انتظاری وجود ندارد که پیش‌بینی مالی که انجام می‌دهید از دقت بسیار بالایی برخوردار باشد.
تجربه سال‌ها نوشتن و بررسی پیشبینیهای مالی ثابت کرده که تمام استارتاپ‌هایی که در مراحل اولیه (seed & early stage) قرار دارند، در پیش‌بینی مالی خود دارای انحراف حداقل 50 درصدی هستند.
نکته‌ای که باید در این میان توجه ویژه‌ای به آن داشته باشید، این است که به طور مرتب و در بازه‌های یک یا سه ماه سند پیش‌بینی مالی خود را مورد بازبینی قرار دهید. ببینید آیا به اهدافی که برای خود تعیین کرده بوده‌اید، رسیده‌اید یا خیر؟ چه مقدار منابع برای رسیدن به این اهداف تخصیص داده‌اید؟ آیا مفروضات، هزینه‌ها و درآمدهای شما مطابق با پیش‌بینی که انجام داده اید بوده است یا خیر؟
پاسخ به این سوالات و بروز رسانی پیش‌بینی مالی موجب خواهد شد که شما برنامه مدون‌تری برای دسترسی به اهداف خود داشته باشید و با گذشت زمان پیش‌بینی مالی شما دقیق‌تر و به واقعیت نزدیک‌تر شود.
