محمد مهدی سالاری، مدیر ارشد سرمایه‌گذاری شرکت شناسا. دارای کارشناسی مکانیک و ارشد MBA. او حدود ۵ سال در حوزه‌ی نفت و گاز، ۳ سال در حوزه‌ی سلامت مشغول به کار بوده و در حال حاضر حدود ۴ سال است که در اکوسیستم نوآوری در مرکز شناسا فعالیت دارد.
از حجم سرمایه‌گذاری شناسا و حوزه‌هایی که به آن علاقه‌مند است بفرمایید.
شناسا از قدیمی‌ترین سرمایه‌گذارهای (VC) كشور است، که در سال ۹۱ تاسیس شده است. ما از مرحله‌ی تیم‌سازی می‌توانیم در مدل‌های مختلف شتاب‌دهی، پساشتاب‌دهی یا راندهای بالاتر، روی طرح‌ها سرمایه‌گذاری انجام دهیم.
طی یک سال اخیر، استراتژی ما مقداری تغییر کرده و چک سایزمان بزرگتر شده است. از ابتدای سال ۱۴۰۰، حدود ۱۵۰ میلیارد تومان در حوزه‌های مختلف از جمله سلامت، سبک زندگی، کشاورزی و از لحاظ تکنولوژی در حوزه‌ی IOT، هوش مصنوعی و بلاکچین سرمایه‌گذاری انجام داده‌ایم.
برای ورود به حوزه‌های مختلف محدودیتی نداریم؛ ولی حوزه‌های سلامت، انرژی، معدن و کسبوکارهایی که در حوزه‌ی ICT و IT فعالیت می‌کنند برای ما جذابیت بیشتری دارند.
از لحاظ مبلغ سرمایه‌گذاری و چک سایز هم محدودیتی نداریم؛ اخیرا سرمایه‌گذاری ۲۰ الی ۳۰ میلیاردی هم روی کسبوکارها داشته‌ایم.
از نظر شما استارت‌آپ خوب چه استارت‌آپی است؟
حتی بهترین ایده‌ها، با تیمی که خوب نباشد واقعا به جایی نمی‌رسند. نمونه‌های بسیاری بودند که ایده‌های خیلی خوبی داشتند و ارزیابی ما نشان می‌داد که ایده و طرح کسبوکار جواب می‌دهد ولی چون تیم خوبی نداشتند به نتیجه نرسیدند.
یکی از شاخص‌های اصلی ما برای ارزیابی، وجود یک تیم مناسب و همگن است؛ تیمی که تخصص‌های مختلف و مورد نیاز را داشته باشد. البته ما یک نهاد اقتصادی هستیم و باید به بحث‌های سودآوری، خلاقانه بودن، رفع نیاز جامعه، اسکیل‌پذیر بودن و حجم بازار هم توجه داشته باشیم.
عمده دلیل رد شدن تیم‌ها از ارزیابی شما چیست؟
برخی تیم‌ها نیاز به سرمایه‌گذاری با رقم‌های خیلی پایین داشتند و در لایه‌ی شتاب‌دهی بودند و تعدادی هم نیازمند جذب سرمایه بسیار زیاد(تقریبا بالای ۱۰ میلیارد) بودند. این بین هم طرح‌هایی که سرمایه‌‌ی موردنیازشان نه در لایه‌ي شتاب‌دهی محسوب می‌شد و نه راندهای سری A یا سری B بودند ولی مدل کسبوکار یا محصول آن‌ها نیازمند سرمایه بیشتری بود.
برای این مشکل چه راه‌کاری پیاده کرده‌اید؟
ما از اول امسال مدل جدیدی به نام لایه سکو را در شناسا پیاده کرده‌ایم. در این طرح روی کسبوکارهایی که هنوز در مراحل اولیه هستند، یعنی هنوز تست بازار نشده‌اند، MVP آمده دارند یا در حال آماده‌سازی MVP هستند و سرمایه‌‌ی موردنیازشان بیشتر از شتاب‌دهی است سرمایه‌گذاری می‌کنیم.
مدل این سرمایه‌گذاری متفاوت است؛ ما حتما یک راهبر برای کسبوکار قرار می‌دهیم تا همراه و کمک کسبوکار باشد. این راهبر کمک می‌کند تا کسبوکار به حداقل وضعیت اولیه و بلوغی که برای جذب سرمایه راند بعد نیاز دارد، برسد. ما سعی کردیم امسال این خلاء را اینطور برطرف کنیم که موفق هم بوده است. امیدواریم سال آینده بتوانیم قوی‌تر در این بخش فعالیت داشته باشیم.
علت برگزاری رویداد IOT چیست؟
ما این چند‌سال در شناسا، تکنولوژی‌های مختلفی را بررسی و به آن‌ها ورود کرده‌ایم. طی چند سالی که در حوزه‌ی فناوری‌های IOT سرمایه‌گذاری داشتیم، به نحوی به سرد‌مدار این حوزه در کشور تبدیل شده‌ایم. با توجه به این‌که بازار IOT در کشور رو به رشد است و هنوز استارت‌آپ‌های زیادی در این حوزه نداریم، تصمیم گرفتیم امسال از طریق رویدادی که با ۱۰۰ استارت‌آپ برگزار می‌شود، کسب‌وکارهای این حوزه را در لایه‌های مختلف Pre-seed، seed و سری A شناسایی کنیم.
استارت‌آپ‌های حوزه‌ی IOT چطور می‌توانند وارد بازار بین‌الملل شوند؟
طبق گزارشاتی که به صورت رسمی منتشر شده است، هر فرد در دنیا حدود ۶ دستگاه قابل اتصال به IOT دارد و این به معنای یک بازار خیلی بزرگ برای IOT است. به طور کلی تجهیزات و حوزه‌های فعالیت کسب‌وکارهای IOT در ۴ کاربرد اصلی بخش‌بندی می‌شوند: سنسورهای رصد پایش و جمع‌آوری اطلاعات، ابزارهای ربات و پهپادها، گجت‌های پوشیدنی و دسته آخر توسعه و پشتیبانی زیرساخت‌های IOT. این بخش‌ها مکمل یک‌دیگر هستند ولی هر‌یک چالش‌های خاص خود را دارند. ما در هر یک از این حوزه‌ها استارت‌آپ‌های فعالی در ایران داریم که نیاز به توسعه و پیشرفت بیشتری دارند. اگر به این کسبوکارها توجه شود، سرمایه‌گذاری صورت بگیرد و تیم‌های خوبی روی این موضوع شروع به فعالیت کنند، ما برای ورود به بازار بین‌المللی خیلی چالش خاصی نمی‌بینیم.
مقاله مرتبط:افق‌های روشن اینترنت اشیا در ایران
آینده حوزه‌ی IOT در ایران را چطور می‌بینید؟
ما از لحاظ دانش فنی در حوزه‌ی IOT فاصله‌ای با دنیا نداریم. مشکلی که در حاضر در کشور وجود دارد سوار کردن کسبوکارها بر تکنولوژی IOT و تجاری‌سازی آن‌ها است. البته به نظر من در تمام حوزه‌های تکنولوژی داخل کشور مانند هوش مصنوعی هم این مسئله وجود دارد. با توجه به بحث سوددهی و اسکیل پذیر بودن، اگر یک تیم خوب که ترکیبی از تیم کسب‌وکاری و فنی است، کنار یک‌دیگر قرار بگیرند می‌توانند موفق شوند. من فضایی که IOT بتواند در ایران بازار خوبی داشته باشد و حتی بتوانیم به بازارهای بین‌المللی هم صادر‌کننده باشیم را دور نمی‌بینم.
چه مدت زمانی طول می‌کشد تا ترند‌های IOT وارد ایران شوند؟
ما معمولا در این حوزه‌ها ۳-۴ سال از دنیا عقب هستیم ولی با توجه به علاقه‌ای که این چند ساله به حوزه‌های هوش مصنوعی و IOT بوده است، من فکر می‌کنم این بازه درحال کم شدن است. به‌نظر می‌رسد با ثباتی که در اکوسیستم داریم، ۱ تا ۲ سال آینده در حوزه‌ی IOT اتفاقات خوبی رقم بخورد.
شناسا چه برنامه‌ای برای سرمایه‌گذاری در این حوزه دارد؟
شرکت شناسا به عنوان بازوی سرمایه‌گذاری نوآوری گروه مالی پاسارگاد، همیشه دنبال فرصت‌های جذاب سرمایه‌گذاری بوده است و نقشه راه مشخصی را برای این حوزه دارد. اگر بخواهیم کسبوکارهایی که برای ما جذابیت دارند را به دو بخش تقسیم کنیم، یک حوزه‌ی کسب‌وکاری مثل: حوزه‌ی سلامت، معدن، انرژی، محیط زیست و حمل و نقل است و بخش دوم حوزه‌ی تکنولوژیک مانند: IOT، هوش مصنوعی و بلاکچین می‌باشد. اگر این دو حوزه‌ی کسب‌وکاری و فناوری را کنار یک‌دیگر قرار دهیم، اتصال آن‌ها می‌تواند همان چیزی باشد که برای شناسا جذاب است و سرمایه‌گذاری‌های مختلفی را در آن انجام می‌دهد. ما درحال حاضر کسبوکارهایی مثل استارت‌آپ لینک‌اپ و هوم را داخل شناسا داریم که دقیقا در آن‌ها یک حوزه‌ی کسب‌وکاری جذاب و فناوری IOT کنار هم قرار گرفتند و باعث شده است یک کسبوکار خوب شکل بگیرد. در نتیجه ما قطعا می‌توانیم به کسبوکارهایی که از لحاظ حوزه فعالیت براي ما جذابیت داشته باشند و از فناوری‌های به‌روزاستفاده کنند، کمک کنیم و روی آن‌ها سرمایهٰ‌گذاری داشته باشیم؛ که هم برای تیم خلق ارزش شود و هم مباحثی که برای شناسا جذاب است و اولویت دارد رقم بخورد.
